Ամեն մի առարկա, լինի անձ, կենդանի, թե անշունչ մի իր, ունի իր հատկանիշները:
Առարկայի հատկանիշ (որպիսություն) ցույց տվող բառերը կոչվում են ածական կամ ածական անուն:
Առարկայի հատկանիշը կարող է համեմատվել այլ առարկաների նույն հատկանիշի հետ, արտահայտել նրա առավել, պակաս լինելը կամ էլ գերազանցությունը:
Ածականը հիմնականում գործածվում է գոյականի հետ և պատասխանում է ինչպիսի՞, որպիսի՞, ո՞ր հարցերին:
Ածականի համեմատության աստիճանները կազմվում են ավելի, պակաս, քիչ, նվազ, ամենից բառերով և ամենա-, -ագույն ածանցներով:
Առաջադրանքներ
- Տրված բառերից յուրաքանչյուրին ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող մի քանի բառեր ավելացրո՛ւ (աշխատիր չկրկնել):
Օրինակ՝ քարե, բարձր, երկհարկանի, բնակելի, գեղեցիկ տուն:
Քույր, եղբայր, մայր, հայր, տատիկ, պապիկ:
Քույր-բարի, անուշ, հմայիչ
Եղբայր- ուժեղ, ընկերասեր
մայր-հիասքանչ, աշխատասեր, հոգատար
հայր-պաշտպան, նպատակասլաց, անվախ
Տատիկ-հոգատար, սրիելի
- Տրված գոյականներին ածանցներ ավելացրո՛ւ, որ ածականներ դառնան:
Սիրտ, վախ, քար, մայր, երկինք, արև, փայտ, լեռ(ն), փողոց, երկաթ, օդ, ծաղիկ, եղբայր, ոսկի, արծաթ, ծով, Ամերիկա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:
Սիրտ-անսիրտ
վախ-անվախ
քար-քարե
մայր-մայրենի
երկինք-երկնային
արև-արևոտ
Փայտ-փայտե
լեռ-լեռնային
փողոց-փողոցային
Երկաթ-երկաթային
օդ-օդային
ծաղիկ-ծաղկային
եղբայր-եղբայրական
ոսկի-ոսկե
արծաթ-արծաթե
ծով-ծովային
Ամերիկա-ամերիկական
Ֆրանսիա-ֆրանսիական
Գերմանիա-գերմանական
- Համապատասխան արմատներով կազմի՛ր բարդ ածականներ:
Օրինակ՝ հաստ + ա +բուն = հաստաբուն
թանկ |
պահանջ |
խիստ |
առատ |
սաղարթ |
գին |
հորդ |
խիտ |
աստղ |
տերև |
փուշ |
զարդ |
քաղցր |
վազ (ք) |
արագ |
համ |
գիրկ |
բաց |
թանկագին, խստապահանջ, սաղարթախիտ, հորդառատ, աստղազարդ, փշատերև, քաղցրահամ, արագավազ, գրկաբաց։
- Կազմի՛ր բառակապակցություններ:
ալեհեր |
վարպետ |
սրատես |
կրակ |
թեժ |
ծերունի |
սլացիկ |
արծիվ |
հմուտ |
բարդի |
հորդ |
անձրև |
վարար |
կատակ |
մեղմ |
գետ |
սրամիտ |
հովիկ |
Ալեհեր ծերունի, սրատես արծիվ, թեժ կրակ, սլացիկ բարդի, հմուտ վարպետ, հորդ անձրև, վարար գետ, մեղմ հովիկ, սրամիտ կատակ
- Ստացի՛ր ածանցավոր ածականներ:
Ա. դաշտ, ժանգ, փուշ, հարավ, կրակ, անկյուն, հանք:
-ային -Դաշտային, հարավային, անկյունային, հանքային
— ոտ -ժանգոտ, փշոտ, կրակոտ
Բ. Գույն, վտանգ, հանճար, ահ, խորհուրդ, գլուխ, համ, ուժ, շուք:
— ավոր –Գունավոր, վտանգավոր, խորհրդավոր
— եղ –ահեղ, համեղ, ուժեղ, շքեղ, հանճարեղ
Գ. Զարման(ք), հրաշ(ք), նախշ, փայլ, հույս, տոն, ժողովուրդ, փուխր, վճիռ:
-ական –տոնական, ժողովրդական, վճռական
-ալի –Զարմանալի, հրաշալի, հուսալի
-ուն –նախշուն, փայլուն, փխրուն
- Նախադասությունները կարդա՛ և պարզի՛ր, թե ի՞նչ դեր ունեն ածականին ավելացված ավելի, պակաս, ամենից բառերը:Դուրս գրիր այդ ածականները։
Կետերը ջրի տակ կարողանում են երկար մնալ՝ մեկից երկու ժամ: Ծովային կրիաներն ավելի երկար են դիմանում՝ երեք ժամ և ավելի: Սակայն ծովային կրիաների մի տեսակ կա, որ ջրի տակ ամենից երկար է մնում. նա կարող է մի քանի օր դուրս չգալ:
Պինգվիններն ընդհանրապես խոշոր թռչուններ են: Դրանց մեջ արքայական պինգվինն ավելի խոշոր է, քան մյուս տեսակի պինգվինները: Ամենից խոշորը կայսերական պինգվինն է, որը ամենից հաճախ հանդիպող տեսակներից է:
Օվկիանոսի ջրերն ամենուր աղի են: Բայց բևեռային շրջաններում ջուրը պակաս աղի է, քան մյուս տեղերում: Ամենից քիչ աղի է Բալթիկ ծովի ջուրը, իսկ ամենից շատ՝ Կարմիր ծովինն ու Պարսից ծոցինը:
երկար, ավելի երկար, ամենից երկար
խոշոր, ավելի խոշոր, ամենից խոշոր
- Տրված խմբերի բառերի տարբերությունը բացատրի՛ր: Ինչո՞ւ են դրանք անվանում ածականի համեմատության աստիճաններ:
Ա. Քաղցր, աղի, կծու, դառը, մեծ, երկար, բարձր:
Բ. Ավելի քաղցր, ավելի աղի, ավելի կծու, ավելի դառը, ավելի մեծ, ավելի երկար, ավելի բարձր:
Գ. Ամենից քաղցր, ամենից աղի, ամենից կծու, ամենից դառը, ամենից մեծ, ամենից երկար, ամենից բարձր:
Տարբերությունն այն է, որ ամեն մի խումբը մի մակարդակ բարձր է մյուսից։
- Տրված բառերի (գերադրական աստիճանի ածականների) հոմանիշ ձևերը գրի՛ր:
Օրինակ՝ ամենից լավ — ամենալավ, լավագույն
ամենամեծ — ամենից մեծ, մեծագույն
փոքրագույն- ամենափոքր, ամենից փոքր
Ամենավատ, գեղեցկագույն, բարձրագույն, ամենաազնիվ, ամենից հզոր, ամենից ահեղ, համեստագույն, ամենահին, ամենից ծանր, ամենալուրջ, ամենից խոշոր:
Ամենավատ-ամենից վատ, ավելի վատ, վատ
գեղեցկագույն-ամենից գեղեցիկ, ավելի գեղեցիկ, գեղեցիկ
բարձրագույն-ամենից բարձր, ավելի բարձր, բարձր
ամենաազնիվ-
ամենից հզոր-
Ամենից ահեղ-
Համեստագույն-
Ամենահին-
Ամենից ցածր-
ամենալուրջ-
ամենից խոշոր-
Լրացուցիչ աշխատանք
1․ Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր (ածականները խոսքում ի՞նչ դեր ունեն):
Խոտավետ, լեռնային, հավերժական, կենդանական, բարձր, վայրի, մորուքավոր, անմատչելի, մշուշապատ:
Երբ … տափաստաններից բարձրանում ենք դեպի … մարգագետինները և գնում դեպի … ձյան սահմանը, … աշխարհն աղքատանում է: … լեռնագագաթներին ամենից շատ … ոչխարներն ու … քարայծերն են լինում: Նրանք սիրում են կանգնել … ժայռերի կատարներին ու նայել հեռու՝ … սարերին ու դաշտերին:
- Կետերի փոխարեն տեղադրի՛ր տրված ածականները: Տրված ու ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Լայնահուն, հորդահոս, կարկաչուն, արագավազ, սառնորակ, զուլալ, տարբեր, ամենախոր, անուշահամ, բարձր, կապույտ, մաքուր, թափանցիկ, արևոտ, հանդարտ (եղանակ), հարուստ, լեռնային, գեղատեսիլ, ամենամեծ, սքանչելի, գողտրիկ, վճիտ:
Գետնի վրայով … ու … գետեր, … ու … առվակներ են հոսում, գետնի տակից … ու … աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում: Իսկ որքա՜ն … լճեր կան: Երկրագնդի … լճի՝ Բայկալի ափերը երիզող … լեռներն ասես … մշուշի վրա են կախված: Ձգվում է … լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում: Բայկալը … ու … ջուր ունի: … ու … եղանակին լճի հատակը տեղ-տեղ երևում է: Մեր հանրապետությունը … … լճերով … է: Դրանցից …ը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում: Դիլիջանից քիչ հեռու մի … լիճ կա: Նա այնքան … ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում: